[ Pobierz całość w formacie PDF ]

łonowym a kością guziczną wynosi jedynie około 9ż7_
cm, ale może się zwiększać od 2-
2,5ż7_
cm przy ruchach kości guzicznej. Pośrednio u osoby żywej mierzy się miednicę
dokonując 4 pomiarów. Są to:
odległość między przednimi górnymi kolcami biodrowymi, która wynosi około 25ż7_
cm,
odległość między krętarzami większymi kości udowych wynosząca około 32ż7_
cm, odległość
między grzebieniami kości biodrowych w ich najszerszym miejscu wynosząca około 29ż7_
cm,
31
i odległość między spojeniem łonowym a piątym kręgiem lędz
wiowym, która wynosi około
20ż7_
cm. Wymiary te noszą też nazwy odpowiednio:
szerokość międzykolcowa, międzykręgarzowa, międzygrzebieniowa. Zmienność tych
wymiarów związana jest z tuszą osoby badanej. Prawidłowe wymiary pośrednie wskazują na
prawidłowy ogólny kształt miednicy. Miednica jest nachylona do płaszczyzny poziomej pod
kątem, który u kobiet wynosi około 65 stopni u mężczyzn około 55 stopni. Kąt nachylenia
zmienia się wraz ze zmianą pozycji miednicy przy przejściu z pozycji stojącej do pozycji
siedzącej. Przy siadaniu kąt zmniejsza się, guzy kulszowe obniżają się, spojenie łonowe
podnosi się ku górze. Przez połączenia punktów środkowych odległości między ścianą
przednią i tylną miednicy otrzymujemy oś miednicy, w kształcie łuku wygiętego ku tyłowi,
zgodnie z krzywizną kości krzyżowej.
Połączenia wolnej kończyny dolnej
Staw biodrowy łączy kość miedniczną z kością udową. Powierzchnia stawowa kości
miednicznej leży na jej powierzchni zewnętrznej i jest utworzona przez trzony wszystkich
trzech składających się na nią kości. Panewka jest głęboka i powiększona przez chrzęstny
obrąbek stawowy. Jej powierzchnia stawowa pokryta chrząstką szklistą biegnie tuż przy
obwodzie panewki, ma około 2ż7_
cm szerokości, tworzy niepełny okrąg i nosi nazwę
powierzchni księżycowatej. Reszta panewki, dół panewki nie jest pokryty powierzchnią
stawową, zawiera tkankę łączną i tłuszczową. Między brzegami powierzchni księżycowatej
jest wcięcie panewki, nad którym biegnie więzadło poprzeczne panewki. Druga powierzchnia
stawowa stawów biodrowego znajduje się na głowie kości udowej, ma kształt wycinka
b:
kuli i jest pokryta chrząstką szklistą. Torebka stawowa przyczepia się do obrąbka stawowego,
natomiast na kości udowej schodzi poniżej głowy i obejmuje szyjkę. Więzadła wzmacniające
staw pochodzą od wszystkich trzech kości tworzących kość miedniczną. Są to:
więzadło biodrowo_udowe, biegnące od przedniego dolnego kolca biodrowego do linii
międzykrętarzowej, więzadło łonowo_udowe i kulszowo_udowe, biegnące od obu
wymienionych kości do kości udowej do linii międzykrętarzowej. Więzadło biodrowo_udowe
jest najsilniejsze, wpływa ono hamująco na ruch zgięcia ku tyłowi i na ruch przywodzenia.
Pozostałe więzadła są słabsze. Hamują przywodzenie i odwodzenie uda. Część włókien
więzadeł łonowo i kulszowo_udowego biegnie okrężnie i też wzmacnia torebkę stawową. Od
dołka na szczycie głowy kości udowej do dołka panewki biegnie więzadło obłe głowy kości
udowej. Staw biodrowy jest stawem panewkowym, wieloosiowym, w którym wykonuje się
następujące ruchy:
ruch zginania w przód i w tył czyli ruch wahadłowy, ruch przywodzenia i odwodzenia, ruch
skręcania do wewnątrz i na zewnątrz jako suma ruchów , ruch obracania czyli obwodzenia.
32
Zakres ruchów jest wyznaczony głębokością panewki i silnymi więzadłami zwłaszcza
biodrowo_udowym.
Staw kolanowy
Staw kolanowy łączy kość udową z kością piszczelową, dodatkową kością tego stawu jest
rzepka. Na kości udowej powierzchnie stawowe stanowią wypukłe powierzchnie obu kłykci
pokryte chrząstką stawową, które są przeznaczone dla kości piszczelowej oraz dwie
powierzchnie stawowe dla rzepki. Na kłykciach piszczeli powierzchnie stawowe są płaskie,
podobnie na tylnej powierzchni rzepki. Na kłykciach piszczeli znajdują się dwie chrząstki
zwane łękotkami, na przekroju trójkątne ułożone na obwodzie powierzchni stawowej. Mają
one kształt zbliżony do litery C, inaczej kształt sierpowaty, przymocowane są w przestrzeni
między kłykciami piszczeli, ponadto z przodu więzadłem poprzecznym kolana. Dzięki
obecności łękotek jama stawowa jest podzielona niezupełnie na dwie części - górną i dolną.
Torebka stawowa ma przebieg nieregularny - z przodu kości udowej wysuwa się ponad brzeg
powierzchni stawowej, z boków schodzi poniżej nadkłykci, z tyłu biegnie tuż powyżej brzegu
stawowego, na kości piszczelowej i na rzepce przebiega nieco poza linię brzegów stawowych.
Torebka jest wzmocniona następującymi więzadłami:
więzadło rzepki biegnie z przodu, jest to przedłużenie ścięgna mięśnia czworogłowego uda,
przyrasta ono do przedniej powierzchni rzepki, następnie dochodzi do guzowatości piszczeli.
Po bokach tego więzadła biegną pasma tkanki łącznej dochodzące również do piszczeli
zwane troczkami rzepki, przy środkowym i bocznym. Po bokach stawu biegną więzadła
poboczne przyśrodkowe czyli piszczelowe i boczne czyli strzałkowe. A
ączą one nadkłykcie
kości udowej z obu kośćmi podudzia. Na powierzchni tylnej stawu są dwa więzadła:
podkolanowe skośne, które jest częścią ścięgna mięśnia półbłoniastego, a biegnie od dołu i
strony przyśrodkowej skośnie w bok i ku górze i więzadło podkolanowe łukowate, schodzi w
dół znad kłykcia bocznego. Z wymienionych więzadeł tylko więzadło poboczne strzałkowe nie
łączy się bezpośrednio z torebką stawową, biegnie ono obok torebki do główki strzałki. Oprócz
więzadeł leżącyh zewnątrz stawu, posiada staw kolanowy więzadła wewnętrzne. Są to dwa
więzadła krzyżowe przednie i tylne, rozpięte między kłykciami kości udowej a dołem
międzykłykciowym na kości piszczelowej. Staw kolanowy posiada urządzenia dodatkowe, w
postaci fałdów błony maziowej, które wpuklają się do jamy stawowej, zawierają one tkankę
tłuszczową. Jeden fałd jest ułożony w linii środkowej stawu, dwa bocznie. W otoczeniu jamy
stawowej znajdują się liczne uchyłki błony maziowej w postaci kaletek, zwłaszcza w otoczeniu
rzepki jako kaletka nadrzepkowa, przedrzepkowa i podrzepkowa, i pod przyczepami ścięgien
mięśni tuż przy stawie. W stawie kolanowym można wykonywać następujące ruchy:
zginanie i prostowanie i ruch skręcania możliwy jedynie przy zgiętym kolanie i rozluz
nionych
więzadłach pobocznych. Rzepka hamuje nadmierne wyprostowanie stawu kolanowego.
Połączenia kości podudzia
33
Kość piszczelowa i strzałkowa łączą się ze sobą stawem piszczelowo_strzałkowym, błoną
międzykostną i więzozrostem piszczelowo_strzałkowym. Staw piszczelowo_strzałkowy
znajduje się między powierzchnią strzałkową kłykcia bocznego piszczeli i powierzchnią
stawową na główce strzałki. Staw ten wzmacnia więzadło główki strzałki przednie i tylne. [ Pobierz całość w formacie PDF ]